Μουσικές διαδρομές... (εμπειρίες ενός μικρού αθώου κόσμου)

Μουσικές διαδρομές...
 (εμπειρίες ενός μικρού αθώου κόσμου)

 

...για κλαρινέτο και ορχήστρα
Lennar Acosta, 23

Ο Lennar Acosta, ήρθε σ’ επαφή με την κλασική μουσική όταν ήταν 15 χρονών και είχε ήδη συλληφθεί εννέα φορές για ναρκωτικά και ένοπλες ληστείες.
«Πριν κανένας δεν με εμπιστευόταν, με φοβόντουσαν. Ήμουν αποπαίδι. Ο δάσκαλος ήταν ο πρώτος που με κατάλαβε και με πίστεψε» λέει ο Acosta, 23  χρονών πλέον. Σήμερα, με ουλές από μαχαίρι στο πρόσωπο  –σημάδια της παιδικής του ηλικίας στους δρόμους, παίζει από μνήμης έργα των Beethoven, Tchaikovsky και Μάλερ, έχοντας κόψει κάθε δεσμό με την εγκληματικότητα. Ο Acosta λέει ότι οφείλει την ζωή του στους αφοσιωμένους δασκάλους του Συστήματος (El Sistema). Παίζει στην Νεανική Ορχήστρα του Καράκας, σπουδάζει στο εθνικό ωδείο Simon Bolivar και πληρώνεται για να διδάσκει νέους κλαρινετίστες. Ακόμα, είναι ο καθοδηγητής δύο νέων ανδρών  από  σωφρονιστικό ίδρυμα – που ήταν και ο ίδιος παλαιότερα- οι οποίοι ζουν μαζί του έως ότου σταθούν στα πόδια τους. «Το πρόγραμμα άνοιξε μία αφάνταστα μεγάλη πόρτα για μένα. Σου δίνει τα πάντα, από όργανα έως στοργή που για μένα ήταν το πιο σημαντικό. Ο καθένας αξίζει την ευκαιρία που δόθηκε σε μένα» λέει ο Acosta με χαμόγελο που κάνει το πρόσωπό του να λάμπει.

Legner Lacosta, 24

Στα 12, ο Legner Lacosta ήταν στους δρόμους. Έχοντας αφήσει το σχολείο, την μητέρα του και τα ετεροθαλή αδέλφια του, περιφερόταν στο Pinto Salinas, την περιβόητη γειτονιά του Καράκας δίπλα στη λεωφόρο όπου βρίσκονται παράγκες γεμάτες όπλα. Έως τα 13, ο Legner είχε εθιστεί στο κρακ, κυκλοφορούσε μ’ ένα τριανταοχτάρι όπλο και ήταν βαποράκι και κλέφτης. «Είχα παγιδευτεί από τα χρήματα» λέει «όταν είχα περισσότερα ένοιωθα λες και ήμουν κάπου αλλού. Καθαρίζεις το μυαλό σου απ’ όλα  και αρχίζεις να επινοείς  τον δικό σου κόσμο»  Στα 15 τον έπιασε η αστυνομία και τον έστειλε σ’ ένα ίδρυμα για παραβατικά παιδιά στο Los Chorros  στο ανατολικό Καράκας, ανάμεσα σε άλλα 150 εθισμένα σε ναρκωτικά, εγκαταλειμμένα ή κακοποιημένα παιδιά
Ο Legner θυμάται ότι πιέστηκε να πάει. «Βαριόμουν και δεν ήθελα να κάνω τίποτα» λέει. Όμως μία ημέρα, μέσω του προγράμματος   Ορχήστρα Νέων ήρθε σε επαφή με το κλαρινέτο. «Όταν ήρθαν τα όργανα, ο διευθυντής μου είπε ότι απέμεινε ένα κλαρινέτο. Δεν ήξερα τι ήταν. Με γοήτευσε όταν το είδα. Μου δίδαξε τις πρώτες τέσσερις νότες. Έπαιζα αυτές τις τέσσερις νότες όλη την ημέρα»
Στα 17, ο Legner ήταν πάλι πίσω στο ίδιο ίδρυμα, αλλά αυτή την φορά μ’ ένα όμορφο μπλουζάκι και γυαλιά, για να διδάξει κλαρινέτο. «Η μουσική έσωσε την ζωή μου» λέει «Με βοήθησε να αφήσω την οργή πίσω μου. Εάν η μουσική δεν είχε έρθει, δεν θα ήμουν εδώ σήμερα». Τώρα συνεχίζει στη Γερμανία τις σπουδές του.

 

...για τρομπέτα και ορχήστρα
Wilfrido Galarraga, 21

Όταν ο Wilfrido Galarraga μελετάει το «Pictures at an Exhibition” του Mussorgsky, ανάμεσα στα ρούχα της μπουγάδας στην ταράτσα της παράγκας  των γονιών του, οι γείτονες που κάποτε έκλειναν τ’ αυτιά τους τώρα μαζεύονται να τον χειροκροτήσουν.
Μέσα σε 11 χρόνια, ο Galarraga, 21 χρονών πλέον, έμαθε να τραγουδάει, να διαβάζει μουσική και να παίζει τρομπέτα στην Εθνική Ορχήστρα της Βενεζουέλας. Είναι ο πρώτος στην οικογένεια του που ταξίδεψε δίνοντας συναυλίες με την ορχήστρα στην Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία, Αμερική και στην Λατινική Αμερική. Τώρα, τριτοετής στο πανεπιστήμιο και φοιτητής ωδείου, πληρώνεται 600 δολάρια τον μήνα –περισσότερα απ’ όσα κερδίζει η μητέρα του και ο πατέρας του μαζί- παίζοντας με ην Simon Bolivar Youth Orchestra. Έξι χρόνια νωρίτερα, όταν ο Galarraga πήγε στην Εθνική Παιδική Ορχήστρα και άρχισε να εμφανίζεται στην τηλεόραση, συνέβη μία εκπληκτική αλλαγή στο σπίτι του: Ο αλκοολικός πατέρας του έκοψε το ποτό. « Με την καινούρια ζωή που είχε ο γιος  μου δεν άντεχα να με βλέπουν οι άνθρωποι μεθυσμένο. Τα πήγε τόσο καλά, δεν ήθελα να τον κάνω να ντρέπεται» λέει σιγανά ο José Galarraga, 53 ετών, φρουρός. Ο πατέρας του ονειρευόταν τη στιγμή που ο Wilfrido θα έπαιζε στο Teresa Carreno Cultural Hall, την καλύτερη αίθουσα συναυλιών της χώρας. Όταν αυτό έγινε, θυμάται ότι έκλαιγε και χειροκροτούσε τόσο δυνατά που τα χέρια του κοκκίνησαν.
Η μητέρα του Wilfrido, η κυρία Days Ruiz, 52 ετών, εργάτρια, θυμάται ότι στην αρχή, όταν ο Wilfrido μελετούσε οι γείτονες παραπονιόντουσαν για τον θόρυβο. Τώρα όμως που τα κατάφερε είναι όλοι πολλοί περήφανοι γι αυτόν και πάντοτε του ζητάνε να παίξει σε γιορτές.  
Καθώς ο μεγαλύτερος αδελφός του, Antonio Jose, 25 χρονών, αποβληθείς από το γυμνάσιο, έβλεπε την επιτυχία του Wilfrido, ένοιωθε αποτυχημένος και ζήλευε έως ότου άκουσε την συμβουλή του αδελφού του.  «Ο Wilfrido μου είπε: Δεν είναι πολύ αργά. Γύρισε πίσω στο σχολείο κι εγώ θα σε βοηθήσω. Με τόσα που είχε πετύχει, πίστευε και σε μένα» διηγείται ο Antonio Jose που πήγε πίσω στο σχολείο και τώρα σπουδάζει μηχανικός.

 

...για φαγκότο και ορχήστρα
Edgar Monrroy, 21

Ο Edgar Monrron ζει σε μία εύφλεκτη περιοχή στην πλαγιά ενός βουνού σε μία φτωχογειτονιά του Καράκας. Οι στενοί του δρόμοι είναι γεμάτοι με λόφους από σκουπίδια. Η γειτονιά έχει νερό μόνο για λίγες ημέρες την εβδομάδα.                 
«Στην γειτονιά μου, πολλά μπορούν να συμβούν. Κάθε μέρα βλέπεις εγκλήματα και ναρκωτικά. Η μουσική σε παίρνει μακριά από αυτά. Το Πρόγραμμα σε παίρνει μακριά. Αλλάζει την ζωή σου, το όραμα της ζωής σου»  Το όραμα της ζωής του Edgar άλλαξε όταν ήταν 15 χρονών. Τότε άρχισε να συμμετέχει στο πρόγραμμα μαθημάτων της Νεανικής Ορχήστρας της Βενεζουέλας. Ο Edgar ήθελε να μάθει τρομπέτα αλλά η τοπική ορχήστρα δεν είχε καμία διαθέσιμη και του δάνεισε ένα φαγκότο. Σύντομα ο Edgar και ο πατέρας του έπαιζαν ντουέτο, ο ένας φαγκότο και ο άλλος cuatro –έγχορδο παραδοσιακό. Έξι χρόνια μετά, ο Edgar παίζει φαγκότο στην καλύτερη νεανική εθνική ορχήστρα την Simon Bolivar.

...για κοντραμπάσο και ορχήστρα
Edicson Ruiz, 20

Ο Edicson Ruiz έγινε ο νεώτερος κοντραμπασίστας της Φιλαρμονικής του Βερολίνου σε ηλικία μόλις 17 χρονών. Οχτώ χρόνια πριν, δούλευε part time σε σουπερμάρκετ συσκευάζοντας τρόφιμα για να συμπληρώσει το πενιχρό εισόδημα της μητέρας του, με την οποία έμενε σ’ ένα προάστειο του Καράκας. Οι καυγάδες των αλκοολικών, ναρκομανών και εγληματιών της γειτονιάς του τον οδηγούσαν σε συνεχώς αυξανόμενη βιαιότητα. Τότε ένας γείτονας του μίλησε για το τοπικό μουσικό σχολείο.
«Μου έδωσαν μία βιόλα και με έβαλαν στην μέση της ορχήστρας. Άκουσα τον ήχο από τα κοντραμπάσα και είπα, ναι! Αυτό το όργανο είναι για μένα!» θυμάται ο Ruiz. «Λίγους μήνες αργότερα μ’ έβαλαν στην εθνική νεανική ορχήστρα. Φυσικά, δεν μπορούσα να παίξω μουσική! Πάντα το κάνουν αυτό: σε πετάνε στα βαθιά. Θυμάμαι στην πρώτη πρόβα της ορχήστρας κοιτούσα τις νότες στο αναλόγιο. Ήταν μία συμφωνία του Tchaikovsky και σκεφτόμουν: Είναι τρελοί! Αλλά ποτέ μα ποτέ δεν λένε ‘Δεν μπορείς να το κάνεις’. Κανένας δεν μου είπε στην ορχήστρα : Ποτέ»

...για τσέλο και ορχήστρα
Miguel Nino

Ο Miguel Nino είναι ένας μελαμψός τσελίστας με μακριά μαλλιά, που στην ηλικία των έξι «έφυγα από το σπίτι μου εξαιτίας  της βιαιότητας του πατέρα μου» και ήρθε στην πρωτεύουσα, κάνοντας σπίτι του τους δρόμους. «Η αστυνομία με έπιασε και μ’ έφερε εδώ, όπου η ορχήστρα τράβηξε την προσοχή μου. Τώρα παίζω, διαβάζω, θέλω να γίνω επαγγελματίας μουσικός και να κάνω οικογένεια. Εάν δε είχα την μουσική ? Στα σίγουρα θα ήμουν πίσω στους δρόμους  να κλέβω, να ζητιανεύω και να παίρνω ναρκωτικά»

...για βιολί και ορχήστρα
Patricia Gujavro, 17

Το πρώτο βιολί της ορχήστρας του Los Chorros, είναι η  Patricia Gujavro. Το πρόσωπό της όταν παίζει μοιάζει να γνωρίζει περισσότερα από τα 17 χρόνια που αντέχουν οι ώμοι της, αλλά η θλιμμένη έκφρασή της εξαφανίζεται όταν μιλάει ζωηρά.  Η Patricia ζει στη φτωχογειτονιά Paolo Verde μαζί με τους δύο αδελφούς της. Ο πατέρας της «δεν είναι ποτέ σπίτι» και η μητέρα της εξαφανίστηκε πέρυσι στο Εκουαντόρ. «Έχω σκεφτεί πολλές φορές πώς θα ήταν η ζωή μου αν δεν είχα αρχίσει το βιολί. Υποθέτω ότι θα ήταν όπως των περισσότερων 17χρονων κοριτσιών στο Paolo Verde –κρεμασμένη στο μπράτσο ενός γκάνγκστερ και έγκυος. Μία φίλη μου είναι 17 χρονών, με ένα παιδί και έγκυος ξανά, χωρίς να έχει την δυνατότητα να υποστηρίξει τα παιδιά της. Αυτό... ευτυχώς, δεν έχει συμβεί σ’ εμένα ακόμα» Η φιλοδοξία της προφανής «να παίξω στην ορχήστρα Simon Bolivar –εάν όμως όχι, να γίνω μηχανικός. Η μουσική μου έμαθε πειθαρχία, σεβασμό για τους άλλους ανθρώπους και για τον εαυτό μου, αντίθετα με τ’ άλλα κορίτσια».

διευθυντής ορχήστρας
Antonio Mayorca

 «Όταν άρχισα να σπουδάζω κλασική μουσική, οι άνθρωποι που μ’ έβλεπαν με το βιολί με κοιτούσαν παράξενα «Κοιτάξτε! Ο Antonio μ’ ένα βιολί? Τι είναι αυτό?»Τώρα δεν είναι καθόλου παράξενο να βλέπεις  παιδιά με βιολί. Είναι κάτι φυσικό. Πηγαίνω στις τάξεις και βλέπω ποτάμια παιδιών με βιολιά»

---

Οι .....καθημερινές ιστορίες επιλέχθηκαν και μεταφράστηκαν από:

http://observer.guardian.co.uk/magazine/story/0,,2133790,00.html
http://www.venezuelanalysis.com/analysis/1206
http://www.theworld.org/?q=node/296
http://news.independent.co.uk/world/americas/article2871521.ece
http://www.gustavodudamel.com/artistmicrosite/DUDGU/en/sistema_story.htms

Άντα Γαλάνη
adagala@otenet.gr
(Ιανουάριος 2008)